Materieel erfgoed
De hoeve
De hoeve, waar onze woning en onze zaak in gevestigd zijn, kochten we in 2001. Sindsdien renoveren wij deze eigenhandig met veel liefde voor haar erfgoedwaarden. De hoeve wordt vermeld in de ‘Inventaris bouwkundig erfgoed’ maar is niet geklasseerd. Ze heeft reeds een hele geschiedenis achter de rug. Het huidige woonhuis werd gebouwd aan het begin van de 19de eeuw maar in de 18de eeuw stond hier reeds een huis, vermoedelijk in vakwerk. Via oude kaarten, documenten en muurwerkarcheologie ontrafelden wij haar diverse bouwfasen en aanpassingen. De focus ligt tijdens de renovatie op het behoud van het karakter, zoals haar typische gevel en indeling, en de consolidatie van originele elementen zoals vloeren, marmerschilderingen, deuren, … Hierbij moet steeds de oefening worden gemaakt in het vinden van een evenwicht tussen behoud en leefcomfort. Bij de renovatie wordt er zoveel mogelijk gebruik gemaakt van oude recuperatiematerialen uit de omgeving, zoals dakpannen, bakstenen, vloertegels, deuren, …
Kom onze hoeve ontdekken!
De heemkundige collectie
De aankoop van onze hoeve betekende ook de start van onze heemkundige collectie. Er waren enkele landbouwwerktuigen achter gebleven die we wilden bewaren. We begonnen deze aan te vullen en redden op deze manier diverse werktuigen, afkomstig van hoeves uit de Vlaamse Ardennen, van de sloop. Ook werktuigen uit diverse streekambachten werden verzameld, evenals huisraad en objecten die gebruikt worden bij het bakken van brood. Stukken die betrekking hebben op de lokale geschiedenis zoals oude postkaarten, affiches, krantenknipsels, reclameborden van verdwenen brouwerijen, edm … vinden ook hun plaats binnen de collectie. Het is onze bedoeling een representatieve verzameling te bekomen mbt de lokale geschiedenis, het landelijk leven en diverse ambachten die in de streek werden beoefend. Een deel van de verzameling werd reeds ontsloten. Onze collectie oude volks-, café- en gezelschapsspelen, waarvan de meeste bespeeld kunnen worden, mogen we ook een stukje (levend) erfgoed noemen en vertelt ons meer over de geschiedenis van het spel.
Kom onze collectie ontdekken!
Kom erfgoed beleven: speel een volksspel!
De bakoven
Toen we onze hoeve kochten was de bakoven nog slechts tot zijn funderingen bewaard. In 2018 besloten we tot een herbouw en dit volgens de traditionele technieken. Wij gebruikten bij de opbouw recuperatiematerialen om de uiteindelijke bakoven zo dicht mogelijk te laten aansluiten bij de oorspronkelijke. Wij deden alles zelf, van het metselen van de basis, het leggen van de vloer en het vormen en lemen van de koepel tot de constructie van de schouw. Dit gaf ons inzicht in de knelpunten die men bij de bouw van een dergelijke bakoven tegenkomt. Kleine fouten kunnen ervoor zorgen dat de oven niet optimaal werkt. Wij namen deel aan het project ‘Vuur doet leven’ en leerden op deze manier veel mensen kennen met een liefde voor het bakken op een authentieke manier. Wij zijn fier te mogen behoren tot de pioniers van de toeristische valorisatie van de traditionele houtgestookte bakoven.
Kom ons bakovenverhaal ontdekken en geniet van het lekkers uit de oven!
Rijdend erfgoed
Gedreven door een passie voor techniek zijn wij bezig met de restauratie van 3 oldtimers: een Renault NN Torpedo Commerciel uit 1927, een Hillman Minx uit 1950 en een Renault 4CV uit 1956. Deze oldtimers zullen na restauratie verhuurd worden als ceremoniewagen. Daarnaast hebben wij tevens een bromfiets (BIMA) van het merk Peugeot die vervaardigd is in de periode 1956-58 en 3 oude fietsen, een transportfiets, een bakfiets en een tandem uit de periode jaren 1930 tot jaren 1950.
Kom op bezoek in ons vintage café en ontdek de geschiedenis en techniek van onze oldtimers! (vanaf lente 2022)
Immaterieel erfgoed
De ambachten
Vlechten met stro
De techniek van het vlechten met stro is bijna zo oud als de landbouw zelf. Vroeger stond een goede graanoogst gelijk aan rijkdom, want dit betekende dat men geen honger moest lijden. Men geloofde dat er een graangeest in het graan huisde die zorgde voor een succesvolle oogst. Daarom behield men een deel van het laatste schof om deze geest gedurende de winter een huis te geven, zodoende hem het volgende jaar terug in het veld te kunnen begraven. Dit stukje stro werd doorgaans in de schuur gehangen of boven de voordeur om te pronken met de geslaagde oogst. Al vlug begon men met dit stor graansymbolen te vlechten en er poppetjes van te maken. Na eeuwen van vlechten met stro bestaat er een grote verscheidenheid aan technieken waar je creatief mee aan de slag kan.
Kom creatief vlechten met stro!
Gedurende bijna 15 jaar werden in ons atelier meubelen gerestaureerd. Diverse aspecten binnen de meubelrestauratie worden vandaag door ons nog op beperkte schaal beoefend voor meubelen in eigen gebruik, en ter gelegenheid van rondleidingen worden er demonstraties gegeven.
Het matten van stoelzittingen met rotan
Riet is een verzamelnaam waarmee men natuurlijke producten zoals rotan, wilgenteen en pitriet aanduidt. Rotan is de harde buitenste bast van de rotanpalm, terwijl pitriet wordt gemaakt van de zachtere kern. De rotanpalm is een uitheemse plant die oa groeit in Singapore. Deze buitenbast wordt verwerkt tot vlechtband waarmee er stoelzittingen gevlochten kunnen worden. Een mooi gevlochten zitting of rug begint bij de keuze van de juiste afmeting riet. De met de hand gevlochten mat wordt opgebouwd uit spanningen, inslagen en kruisingen die worden aangepast naargelang de vorm van de stoel. De opbouw gebeurt door de vlechtband door de gaten in het houten frame van de zitting, rug of armleuning te steken.
Het matten van stoelzittingen met biezen
Biezen groeien in het water en worden onder andere gekweekt in Nederland. Er bestaan 2 basissoorten: de gele of zoute bies en de groene of zoete bies. De zoute bies heeft de eigenschap het zout uit het water op te slaan waardoor ze haar vocht beter kan vasthouden. Aangezien vocht essentieel is voor het materiaal, blijven zittingen gevlochten uit zoute biezen langer intact dan zittingen die uit groene biezen werden vervaardigd. Biezen is een oude ambacht die nog slechts door enkelen wordt beoefend. Het is dan ook een zeer intensieve techniek die veel handigheid en ervaring vereist om een mooie en duurzame zitting te bekomen. Om de biezen werkbaar te maken dient men ze eerst te bevochtigen. Wanneer ze nat en soepel genoeg zijn kan men ze beginnen draaien. De biezen worden rond de vlechtsporten gedraaid. Er zijn stoelen met zowel vaste als losse zittingen. Bij deze laatste worden de hoeken meestal ook met biezen afgewerkt. Dit kan gebeuren op verschillende manieren. Ook de zitting zelf kent varianten. Zo kan men bijvoorbeeld biezen volgens het Duits systeem waarbij men trapsgewijs gaat werken.
Het stofferen van zitmeubelen op ambachtelijke wijze
De methode waarbij zitmeubelen op ambachtelijke wijze worden gestoffeerd wordt gekenmerkt door handwerk (bv diverse naaisteken), specifieke technieken zoals het capittoneren, en het gebruik van materialen die voornamelijk een natuurlijke oorsprong hebben zoals paardenhaar en jute. De basis van de zitting bestaat uit diverse lagen die allemaal één voor één aan elkaar worden genaaid tot een compact en stevig geheel. Diverse De afwerkingsstof is dus letterlijk slechts het tipje van de sluier.
Ambachtelijke houtrestauratie: houtsnijwerk en houtdraaiwerk
Houtsnijwerk is een vorm van sierkunst die in de meubelkunst sinds eeuwen wordt toegepast. Vaak gaat het om gedetailleerde en fijn uitgewerkte ornamenten.
Houtdraaiwerk is net als houtsnijwerk een vorm van sierkunst die in de meubelkunst sinds eeuwen wordt toegepast. Het gaat hier om aparte stukken die met vastgelijmde pen-gatverbinding aan de meubelen werden toegevoegd. Sommige stukken zijn decoratief van aard, andere gedraaide elementen vormen een noodzakelijk structureel onderdeel van het meubel.
Historisch schrijnwerk en meer …
Naast de meubelrestauratie hebben wij ervaring met kleine herstellingen aan en volledige restauratie van klein bouwkundig erfgoed (bv veldkapellen, bakovens …) en de restauratie en het vervaardigen van traditioneel landelijk schrijnwerk (bv luiken, staldeuren, kleine vensters …). Wij zijn bedreven in dak-, metsel- als voegwerk, houten (dak)constructies, vloeren, stuc- en staffwerk, rotspleisters, …. Op ambachtelijke wijze kunnen wij het originele stuk herstellen of nieuwe binnendeuren, lambriseringen, staldeuren, luiken, enz. naar of geïnspireerd door authentiek model vervaardigen.
Tradities
Om tradities levend te houden heb je voldoende maatschappelijk draagvlak nodig. De gemeente Maarkedal is trots op haar tradities en houdt ze samen met de gemeenschap, de lokale verenigingen en de lokale handelaars in ere.
De driekoningenfeesten: op 6 januari, 13 dagen na Kerstmis, wordt Dertiendag gevierd. In Maarkedal kennen we niet alleen het ‘driekoningenzingen’ waarbij de kinderen zich verkleden en van deur tt deur gaan zingen om snoep en centen te verkrijgen, maar ook de traditie waarbij de volwassenen ‘Dertienavond gaan lopen’. Dit houdt in dat men zich onherkenbaar verkleed en niet alleen de café’s afloopt, maar ook bij de Maarkedalse inwoners gaat aanbellen. De mensen die hun huis openstellen geven dan een drankje aan deze ‘zotten’ en proberen te raden wie er achter de maskers en piepstemmetjes schuil gaan. Elke deelgemeente heeft haar eigen vaste dag. Bij ons in Etikhove is dat steeds op de maandag na 6 januari en wordt deze dag ‘Zotte Maandag’ genoemd.
Kom je op Zotte Maandag amuseren in ons vintage café!
Geutelingen gieten: de geuteling is een lokale specialiteit die men vindt in onze gemeente maar ook in andere dorpen in de vlaamse Ardennenregio. Het lijkt op een soort dikke pannenkoek doch heeft een specifieke smaak en wordt gebakken in een traditionele met hout gestookte oven. De gemeente Elst (Brakel) is hiervoor gekend maar ook bij ons worden er nog heel wat geutelingen gegoten in de periode tussen half januari en half februari. Bij vele familie’s is het geutelingen gieten een generatieslange traditie en elk bezit dan ook zijn eigen ‘geheim’ recept. Onze streek kent gelukkig nog diverse bakovens die werkbaar zijn of terug werkbaar worden gemaakt zodat de voortzetting van deze smaakvolle traditie verzekert is.
Kom onze geutelingen proeven en ontdek de geschiedenis van deze lekkernij!
We hebben hier onderscheid gemaakt tussen materieel en immaterieel erfgoed maar vaak zijn beide onlosmakelijk met elkaar verweven. De bakoven zelf bijvoorbeeld behoort tot het materiële erfgoed maar de kunst van het werken met deze oven, de sociale geschiedenis die ermee verweven is, de oude gebruiken en recepten, behoren tot het immateriële luik.